چگونه سفره آب های زیر زمینی قم در حال جمع شدن است؟ - وبلاگ مگنار

به گزارش وبلاگ مگنار، خبرنگاران/قم کارشناس حوزه آب های زیر زمینی گفت: همه جهان سعی می نمایند به جز در موقع بحران به سراغ این منابع مهم نروند و آن را برای زمانی که راهی وجود ندارد، نگه دارند؛ اما ما آن را در شرایط عادی مصرف می کنیم.

عطیه نظری، کارشناس حوزه آب های زیر زمینی در گفت وگو با وبلاگ مگنار اسم کرد: سفره های آب های زیر زمینی به دو دسته محبوس (محصور) و آزاد تقسیم می شوند.

وی با اشاره به اینکه تعدادی از سفره های آب های زیر زمینی قم سفره آزاد است، بیان نمود: سفره های آزاد این امکان را دارند بر اثر بارش های مستقیم نزولات جوی، روان آب های سطحی و نفوذی که در آن ها اتفاق می افتد تغذیه و بازسازی شوند تا اگر افتی وجود دارد جبران گردد؛ اما این جبران به ویژه در خصوص سفره هایی که سطح آب زیرزمین در آن ها خیلی پایین است، بسیار آرام صورت می گیرد.

وی اضافه کرد: مثلا میانه سطح آب های زیر زمینی در استان قم بالای 100 متر است و بارشی که اتفاق می افتد باید یک جهت 100 متری یعنی معادل یک ساختمان 24 طبقه را طی کند تا به سطح آب های زیر زمینی برسد و آنقدر این جهت طولانی است که زمان زیادی طول می کشد تا جبران صورت بگیرد.

نظری درباره سفره های آب های زیر زمینی محصور گفت: سطح سفره های محصور آب های زیر زمینی به وسیله یک لایه نفوز ناپذیری محصور شده است که امکان نفوذ مستقیم از سطح سفره وجود ندارد و به وسیله یک منبعی خیلی دور دست تر از جایی که از آن بهره برداری می گردد، تغذیه می شوند.

وی اظهار کرد: مثلا آبخوان دشت علی آباد که در جنوب شرقی ساوه قرار گرفته است، با بارش مستقیم تغذیه ای صورت نمی گیرد؛ چون منبع تغذیه آن در قسمت های شمال غربی دشت ساوه است که فضای بسیار محدود و کوچکی است.

وی تاکید نمود: در برداشت از آبخوان های محصور باید دقت بیشتری صورت بگیرد و به مقدار ای که تغذیه می شوند باید برداشت کرد؛ زیرا این ذخیره سازی در زمان زمین شناسی و در دراز مدت اجرا شده است.

وی بابیان اینکه مدیریت برداشت صورت نگرفته است و بیلان آن ها به ویژه در دشت علی آباد پایین آماده است، توضیح داد: سفره علی آباد یکی از ذخایر به نسبت شیرین قم است و بخشی از آب شرب شبکه شهری (علمک های آب شیرین قم) را تامین می گردد و یک ذخیره استراتژیک برای استان قم به شمار میرود.

وی با تاکید براینکه برداشت بی رویه و مدیریت نادرست باعث شده این آبخوان افت زیادی داشته باشد و شواهد فرونشست در آن مشاهده گردد، بیان نمود: ترک های زمین، آسیب به ساختمان های روستایی و رشد ظاهری در لوله جدار چاه های را داریم که نماد عینی فرونشست است و نشان می دهد که یکی از استراتژیک ترین و مهم ترین ذخایر آبی در حال از دست رفتن است که احیای آن در کوتاه مدت حتی بابارش های سنگین هم خیلی بعید است.

کارشناس حوزه آب های زیر زمینی ادامه داد: مهم ترین آسیب افت آب های زیر زمینی از دست رفتن منابع استراتژیک است و بقیه موارد مانند فرو نشست زمین از عوارض جانبی هستند.

وی عنون کرد: به علت اینکه آب های زیرزمینی از نظر دوری از آلودگی به نسبت آب های سطحی شرایط بهتری دارند و در مناطقی مثل قم که دسترسی به آب سطحی وجود ندارد در دسترس تر هستند جز منابع استراتژیک محسوب می شوند.

نظری ادامه داد: همه جهان سعی می نمایند به جز در موقع بحران به سراغ این منابع مهم نروند و آن را برای زمانی که راهی وجود ندارد، نگه دارند؛ اما ما آن را در شرایط عادی مصرف می کنیم.

وی با بابیان اینکه تنها راهکار جبران این کاهش مدیریت برداشت بااستفاده از روش های مدیریت تقاضا و مصرف آب های خاکستری است، گفت: در جهان برای بسیاری از مصارف غیرشرب از آب های خاکستری استفاده می نمایند و حتی با استفاده از تکنولوژی کیفیت آن را تا سطح آب شرب بهبود می دهند.

بیان نمود: در کشورهای حاشیه خلیج فارس وسعت زیادی از خط ساحلی شان را با استفاده از کارخانه برای شیرین کردن آب استفاده کردند و سرمایه گذاری سنگینی در این زمینه انجام دادند و آب شیرین شرب و آب مصرفی در توسعه شان را از این منبع تامین می نمایند.

وی با اشاره به اینکه رعایت الگوهای مصرف به ویژه در کشاورزی از راه های دیگر مدیریت این منابع ارزشمند است، گفت: بحث هایی در رابطه با تغییر الگوی کشت قم و ساعت کارکرد برداشت از چاه ها انجام شده است اما جای کار بیشتری وجود دارد.

کارشناس حوزه آب های زیر زمینی یادآور شد: اینکه بیش از 90 درصد مصرف آب در بخش کشاورزی است را نمی تون انکار کرد و اگر 10 درصد در آن صرفه جویی رقم بخورد رقمی بزرگ می گردد که برای بهبود سفره ها موثر است.